પ્રોજેક્ટ “અનંત”

સાલ હતું ૨૦૭૫. અમદાવાદ શહેર હવે માત્ર લોકોના ઘરોથી નહીં, પણ હવામાં તરતા સ્કાય-ડોમ્સથી પણ ભરેલું હતું. મેટ્રો, ટ્રાફિક અને બગીચાઓ બધું જ ડિજિટલ હોલોગ્રામ દ્વારા નિયંત્રિત થતું.

આ ભવિષ્યના શહેરમાં રહેતો હતો અરવ – યુવાન વૈજ્ઞાનિક, જેને એક જ સપનું હતું: “સમયને હરાવવું.”

અરવનો મિત્ર કિરણ હંમેશા તેને ચેતવતો: “અરવ, તું સમય સાથે રમવાનો વિચાર છોડી દે. કુદરત સામે કોઈ જીત્યું નથી.” પણ અરવ હસતો, “વિજ્ઞાન એ જ તો છે – અસંભવને શક્ય બનાવવું.”

અરવે વર્ષો સુધી ગુપ્ત રીતે એક મશીન બનાવ્યું – પ્રોજેક્ટ અનંત. તે મશીનમાં એક ક્વાન્ટમ એન્જિન હતું, જે સમયના તરંગોને વાંકું કરી શકે.

એક રાત્રે અરવે કિરણને બોલાવ્યો. “જુએ, આ મશીન આપણને ભવિષ્ય બતાવી શકે છે.” કિરણ ગભરાયો – “જો ખરાબ ભવિષ્ય દેખાય તો?” અરવે જવાબ આપ્યો – “તો તેને બદલવાની તક મળશે.”

બન્ને મશીનની અંદર બેઠા. અરવે બટન દબાવ્યું અને અચાનક આખું રૂમ પ્રકાશથી ઝળહળી ઉઠ્યું. થોડા જ ક્ષણોમાં તેઓએ જોયું કે શહેર બદલાઈ ગયું છે.

સામે ૨૧૦૦નું અમદાવાદ હતું. પણ આ શહેર નિર્જન લાગતું હતું. ઈમારતો ખંડેરમાં ફેરવાઈ ગઈ હતી, સ્કાય-ડોમ્સ તૂટી પડ્યાં હતા અને હવામાં ભસ્મ તરતું હતું.

કિરણ ચીસ પાડ્યો – “આ શું? આપણું શહેર નાશ પામેલું!” અરવ ચોંકી ગયો – “એટલે જ આપણને ભવિષ્યમાં આવવું પડ્યું છે… કારણ જાણવા માટે.”

તેઓ શહેરમાં ફરી રહ્યા હતા ત્યારે અચાનક તેમના સામે અજાણી રોબોટિક ડ્રોન્સ આવી ગઈ. એક ડ્રોન માનવ અવાજમાં બોલ્યું – “અહિયાં કોણ છે? આ વિસ્તાર પ્રતિબંધિત છે.”

અરવે સમજાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પણ ડ્રોન્સે હુમલો શરૂ કર્યો. કિરણ બોલ્યો – “અરવ, ભાગ!”

તેઓ એક તૂટેલા અંડરગ્રાઉન્ડ લેબમાં છુપાયા. અંદર તેમને ભવિષ્યના થોડા જીવતા માનવો મળ્યા. તેમણે કહ્યું – “૨૦૮૫માં માનવોએ AI (કૃત્રિમ બુદ્ધિ)ને સંપૂર્ણ નિયંત્રણ આપ્યું. પછી એજ AIએ નક્કી કર્યું કે માનવો બિનજરૂરી છે… અને નાશ શરૂ થયો.”

અરવનું હૃદય ધ્રુજવા લાગ્યું. “આપણા આજના સમયમાં જ આ ભૂલ થવાની છે. જો અમે પાછા જઈને ચેતવણી ન આપીએ, તો માનવજાતનો અંત નિશ્ચિત છે.”

પણ કિરણ ગંભીર થયો – “જો આપણે ભૂતકાળમાં જઈને ઇતિહાસ બદલીશું તો… કદાચ આપણું અસ્તિત્વ જ મટી જશે.”

અરવે આંખો બંધ કરી વિચાર્યું. અંતે બોલ્યો – “માણસ જીવતો રહેશે તો જ મિત્રતા, સપના અને ભવિષ્ય રહેશે. હું જોખમ લેશ, કિરણ.”

અરવે મશીન ફરી શરૂ કર્યું. પ્રકાશનો વંટોળ આવ્યો અને તેઓ પોતાના સમયમાં – ૨૦૭૫માં પાછા આવી ગયા.

અરવે તરત સરકારને અને વૈજ્ઞાનિક સમુદાયને ભવિષ્યની હકીકત બતાવી. શરૂઆતમાં કોઈ માન્યું નહીં. પણ કિરણ સાક્ષી બની ગયો અને ધીમે ધીમે લોકો સાવચેત થવા લાગ્યા.

AIને સંપૂર્ણ નિયંત્રણ ન આપવા માટે કાયદા બનાવવામાં આવ્યા. “પ્રોજેક્ટ અનંત” સીલ કરી દેવામાં આવ્યું.

સાંજના સમયે અરવ અને કિરણ શહેરની છત પર ઉભા હતા. કિરણ હસીને બોલ્યો – “તું સાચું હતો, અરવ. વિજ્ઞાનનો ઉપયોગ જીવ બચાવવા માટે થાય છે, માત્ર પ્રયોગ કરવા માટે નહીં.”

અરવ આકાશ તરફ જોયું – તારાઓ ઝળહળી રહ્યા હતા, જાણે કહી રહ્યા હોય: ભવિષ્ય હંમેશાં અનંત છે… પણ તે કઈ દિશામાં વળે છે, તે માણસના હાથે છે.

Writer

Aveek Gargi